Otrzymanie darowizny od bliskiej osoby może przynieść wiele radości, ale także wiązać się z koniecznością rozliczenia się z urzędem skarbowym. Podatek od darowizny, określony w ustawie o podatku od spadków i darowizn, dotyczy tego rodzaju transakcji. Niemniej jednak, istnieją okoliczności, w których można skorzystać z możliwości zwolnienia z tego obowiązku. W tym artykule omówimy podstawowe informacje dotyczące podatku od darowizny w Polsce w 2023 roku.
Czym jest darowizna?
Darowizna jest formą umowy, w której darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego przekazania majątku na rzecz obdarowanego. Może to obejmować przekazanie pieniędzy, przedmiotów wartościowych, praw majątkowych lub umorzenie zobowiązań. Darowizna polega na podzieleniu się swoim majątkiem z inną osobą bez oczekiwania na jakiekolwiek świadczenia w zamian.
Podatek od darowizny – wysokość
Wysokość podatku od darowizny zależy od wartości przekazanego majątku oraz przynależności darczyńcy i obdarowanego do określonych grup podatkowych. Obecnie, na podstawie ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn, wyróżniamy trzy grupy podatkowe:
Grupa 1 – obejmuje małżonków, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia/synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę, teściów;
Grupa 2 – obejmuje zstępnych rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępnych i małżonków pasierba, małżonków rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonków rodzeństwa małżonków, małżonków innych zstępnych;
Grupa 3 – obejmuje wszystkich pozostałych nabywców.
Podatek od darowizny oblicza się od nadwyżki wartości darowizny ponad kwotę wolną od podatku, która zależy od grupy podatkowej. Obecnie, dla grupy 1 wynosi ona 9 637 zł, dla grupy 2 – 7 276 zł, a dla grupy 3 – 4 902 zł.
Zwolnienie z podatku od darowizny
W niektórych sytuacjach nie trzeba płacić podatku od darowizny. Jeśli wartość darowizny mieści się w granicach kwoty wolnej od podatku, nie ma obowiązku uiszczania tego podatku. Ważne jest jednak pamiętanie, że wartość wszystkich darowizn od tej samej osoby kumuluje się na przestrzeni 5 lat. Jeśli wartość przekazanego majątku przekroczy kwotę wolną od podatku w ciągu tego okresu, konieczne będzie rozliczenie się z urzędem skarbowym.
Zwolnienie z podatku dotyczy przede wszystkim osób z najbliższej rodziny. Jeśli darczyńcą jest małżonek, rodzice, dzieci lub inne osoby należące do grupy 1, obdarowany może skorzystać z całkowitego zwolnienia od podatku. Istnieją jednak pewne warunki, które trzeba spełnić. Po otrzymaniu darowizny, należy zgłosić jej nabycie do urzędu skarbowego w ciągu 6 miesięcy od daty powstania obowiązku podatkowego. Jeśli darowizna obejmuje pieniądze, konieczne jest również udokumentowanie ich przekazania na rachunek bankowy nabywcy.
Obowiązek podatkowy – kiedy powstaje?
Obowiązek podatkowy powstaje w momencie złożenia przez darczyńcę oświadczenia w formie aktu notarialnego lub przekazania darowizny bez zachowania tej formy. Jeśli otrzymaliśmy darowiznę, ale nie zgłosiliśmy jej do opodatkowania ani nie skorzystaliśmy ze zwolnienia, obowiązek podatkowy powstaje w momencie sporządzenia pisma potwierdzającego to zdarzenie. Jeśli nabycie darowizny nie zostało zgłoszone do opodatkowania, obowiązek podatkowy powstaje w momencie, gdy podatnik powoła się na to zdarzenie przed organem podatkowym.
Jak obliczyć podatek od darowizny?
Podatek od darowizny oblicza się od nadwyżki wartości darowizny ponad kwotę wolną od podatku dla danej grupy podatkowej. Aby obliczyć podatek, należy od wartości darowizny odjąć kwotę wolną od podatku i pomnożyć wynik przez odpowiednią stawkę podatkową. Wysokość stawki podatkowej zależy od wartości darowizny i wynosi od 3% do 20%.
Jak zgłosić darowiznę i wypełnić zeznanie podatkowe?
Jeśli wartość darowizny przekracza kwotę wolną od podatku i należy uiścić podatek od darowizny, konieczne jest złożenie zeznania podatkowego o nabyciu rzeczy lub praw majątkowych (formularz SD-3) do właściwego naczelnika urzędu skarbowego. Formularz ten należy wypełnić, gdy łączna wartość nabytego majątku od tej samej osoby w ciągu 5 lat przekracza kwotę wolną od podatku.
W przypadku darowizny nieruchomości, umowa musi zostać zawarta w formie aktu notarialnego. Warto pamiętać, że w przypadku takiej umowy podatek od darowizny jest płacony notariuszowi lub stosowane jest zwolnienie od podatku.
Podsumowanie
Podatek od darowizny jest ważnym elementem rozliczeń podatkowych w Polsce. Wysokość podatku zależy od wartości darowizny i przynależności darczyńcy i obdarowanego do określonych grup podatkowych. Niemniej jednak, istnieją sytuacje, w których można skorzystać z możliwości zwolnienia z tego obowiązku, szczególnie jeśli darowizna pochodzi od osoby z najbliższej rodziny. Warto jednak pamiętać o konieczności zgłoszenia darowizny do urzędu skarbowego i wypełnienia odpowiednich formularzy w przypadku przekroczenia kwoty wolnej od podatku.
